Gadir Hum
Odlike dana Gadira
Dan Gadir bajrama, to je najveći Božiji bajram i bajram čeljadi Muhammedove, mir s njim. Allah nije poslao nijednog vjerovjesnika da ovaj dan nije smatrao bajramom i da nije čuvao njegovu svetost. Ime ovog dana na Nebu je Dan učvršćenog zavjeta, a na Zemlji je to Dan uzetog zavjeta i osvjedočenog izbora. Preneseno je da je Imama Sadika, mir s njim, neko upitao imaju li muslimani, osim petka, Kurban i Ramazanskog bajrama, još neki bajram i on je odgovorio da imaju, još svetiji. Prenosilac je upitao koji je to bajram i on je odgovorio: “Dan u kojem je Božiji Poslanik, blagoslov Božiji s njim i porodicom njegovom, postavio Zapovjednika vjernika, mir s njim, riječima: ‘I kome sam ja preči od njega samog, i Ali mu je preči od njega samog’, a to je osamnaesti dan zul-hidždže.” Prenosilac je onda upitao šta se treba činiti tog dana i dobio odgovor: “Post, ibadet, spomen na Muhammeda, blagoslov Božiji s njim i porodicom njegovom, i njegovu porodicu, mir s njim, i donošenje salavata na njih. Božiji Poslanik, blagoslov Božiji s njim i porodicom njegovom, poručio je Zapovjedniku vjernika, mir s njim, da ovaj dan drži kao bajram onako kako su ga vjerovjesnici držali i oporučivali svojim namjesnicima te su i oni ovaj dan uzimali za bajram.”
U predaji koju je Ibn Ebu Nesr El-Bezenti, Bog mu se smilovao, prenio od Imama Ride, mir s njim, stoji: “Sine Ebu Nesr, gdje god da budeš, ti na dan Gadira budi prisutan kod Zapovjednika vjernika, mir s njim, jer, doista, Allah, nek je slavljen i uzvišen, tog dana svakom vjerniku i vjernici, svakom muslimanu i muslimanki prašta grijehe od šezdeset godina, oslobađa od Vatre dvostruko više nego što oslobađa u mjesecu ramazanu, noći Kadra i noći Ramazanskog bajrama. Jedan dirhem udijeljen tog dana vrijedi kao hiljade dirhema darivanja osviještenoj braći. U ovom danu budi dobrostiv prema svojoj braći i obraduj svakog vjernika i vjernicu. Tako mi Allaha, kad bi ljudi znali kolika je vrijednost ovog dana, meleki bi se rukovali s njima svakog dana po deset puta.” Ukratko, potrebno je veličati ovaj dan.
Djela dana Gadira
Puno je djela preporučeno u ovom danu:
Prvo, post; to je iskup za grijehe šezdeset godina. Preneseno je da post ovog dana vrijedi kao post cijelog života i kao sto obavljenih hadževa i umri.
Drugo, gusul.
Treće, zijaret Zapovjednika vjernika, mir s njim Čovjek treba pokušati, gdje god da se nađe, da dođe do kabura Zapovjednika vjernika, mir s njim. Prenesena su tri zijareta za ovaj dan. Prvi je poznati zijaret Eminuallah kojim se zijareti iz blizine i izdaleka. Ovaj zijaret je jedan od općih, sveobuhvatnih zijareta.
Četvrto, traženje utočišta kod Allaha riječima što ih je Sejjid, Bog mu se smilovao, prenio u El-Ikbalu, od Božijeg Poslanika, blagoslov Božiji s njim i porodicom njegovom
Peto, poseban namaz. Šejh Mufid, Bog mu se smilovao, zabilježio je od ‘Ammare ibn Džuvejna El-‘Abdija da je rekao: “Otišao sam kod Ebu ‘Abdullaha Sadika, mir s njim, osamnaestog zu-l-hidže. Taj dan on je postio i rekao mi je: ‘Ovaj dan je dan čiju je nepovredivost Allah nanovo još više uzdigao vjernicima kad im je u njemu usavršio vjeru, upotpunio im blagodat i obnovio im Zavjet koji je ranije, u prvom stvaranju, bio uzeo od njih, jer je bio učinio da ga oni zaborave, i podario im je uspjeh da ga od Njega prihvate, a nije ih smjestio među one koji su ga porekli.’ Upitao sam ga: ‘Nek sam žrtva za tebe, kakva je nagrada za post u ovom danu?’ i odgovorio mi je: ‘To je blagdan, dan radosti i sreće, i posti ga iz zahvalnosti Allahu, moćan i slavljen je On, jer je post u njemu ravan postu šezdeset dana u svetim mjesecima. Ko obavi u njemu dva rekata namaza, u bilo koje vrijeme, a najbolje je ovaj namaz obaviti blizu podneva jer je to vrijeme postavljanja Zapovjednika vjernika, mir s njim, na Gadiru kao imama ljudima, kada su se ljudi približili tom mjestu, pa ko dakle obavi ta dva rekata, a potom se spusti na sedždu, stotinu puta zahvali Allahu i poslije sedžde prouči ovu dovu (koju ćemo ispod navesti), zatim ponovo učini sedždu i hvali Allaha stotinu puta i zahvali Allahu stotinu puta, izjednačava se s onima koji su tog dana bili prisutni i dali prisegu Božijem Poslaniku, blagoslov Božiji s njim i njegovom porodicom, i podiže se na stupanj iskrenih, koji su iskrenost svoju pokazali Allahu i Poslaniku Njegovu u prihvatanju vilajeta svog zaštitnika na taj dan, i postaje kao oni koji su postali šehidi uz Božijeg Poslanika, blagoslov Božiji s njim i porodicom njegovom, i sa Zapovjednikom vjernika, blagoslov Božiji s njim, i s Hasanom i Husejnom, blagoslov Božiji s njima, i kao oni koji su pod zastavom Kaima, blagoslov Božiji s njim, u njegovom šatoru s odabranicima i velikanima.’”
Na prvom rekatu ovog namaza poslije Fatihe treba proučiti suru El-Kadr, a na drugom rekatu, poslije Fatihe, suru El-Ihlas. Poslije selama se spusti na sedždu i stotinu puta izgovori:
شُكْرًا للهِ
اللَّـٰهُمَّ إِنِّي أَسأَلُكَ بِأَنَّ لَكَ الْحَمْدَ وَحْدَكَ، لَا شَرِيكَ لَكَ، وَأَنَّكَ وَاحِدٌ، أَحَدٌ، صَمَدٌ، لَمْ تَلِدْ وَلَمْ تُولَدْ، وَلَمْ يَكُنْ لَكَ كُفْوا أَحَدٌ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ، صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ
يَا مَنْ هُوَ كُلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ، كَمَا كَانَ مِنْ شَأْنِكَ، أَنْ تَفَضَّلْتَ عَلَيَّ بِأَنْ جَعَلْتَنِي مِنْ أَهْلِ إِجابَتِكَ، وَأَهْلِ دِينِكَ، وَأَهْلِ دَعْوَتِكَ، وَوَفَّقْتَنِي لِذَلِكَ فِي مُبْتَدَءِ خَلْقِي، تَفَضُّلًا مِنْكَ وَكَرَمًا وَجُودًا
ثُمَّ أَرْدَفْتَ الْفَضْلَ فَضْلًا، وَالْجُودَ جُودًا، وَالْكَرَمَ كَرَمًا، رَأْفَةً مِنْكَ وَرَحْمَةً، إِلَى أَنْ جَدَّدْتَ ذَلِكَ الْعَهْدَ لِي تَجْدِيدًا بَعْدَ تَجْدِيدِكَ خَلْقِي، وَكُنْتُ نَسْيًا مَنْسِيًّا نَاسِيًا سَاهِيًا غَافِلًا
فَأَتْمَمْتَ نِعْمَتَكَ، بِأَنْ ذَكَّرْتَنِي ذَلِكَ، وَمَنَنْتَ بِهِ عَلَيَّ، وَهَدَيْتَنِي لَهُ، فَلْيَكُنْ مِنْ شَأْنِكَ، يَا إِلـٰهِي، وَسَيِّدِي، وَمَوْلَايَ، أَنْ تُتِمَّ لِي ذَلِكَ، وَلَا تَسْلُبْنِيهِ حَتَّى تَتَوَفَّانِي عَلَى ذَلِكَ، وَأَنْتَ عَنِّي رَاضٍ، فَإِنَّكَ أَحَقُّ الْمُنْعِمِينَ أَنْ تُتِمَّ نِعْمَتَكَ عَلَيَّ
اللَّـٰهُمَّ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَأَجَبْنَا دَاعِيَكَ بِمَنِّكَ، فَلَكَ الْحَمْدُ، غُفْرَانَكَ رَبَّنَا، وإِلَيْكَ الْمَصِيرُ، آمَنَّا بِاللهِ وَحْدَهُ، لَا شَرِيكَ لَهُ، وَبِرَسُولِهِ مُحَمَّدٍ، صَلَّىاللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَصَدَّقْنَا وَأَجَبْنَا دَاعِيَ اللهِ
وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فِي مُوَالَاةِ مَوْلَانَا وَمَوْلَى الْمُؤْمِنِينَ، أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ، عَبْدِ اللهِ وَأَخِي رَسُولِهِ، وَالصِّدِّيقِ الْأَكْبَرِ، وَالْحُجَّةِ عَلَى بَرِيَّتِةِ، الْمُؤَيِّدِ بِهِ نَبِيَّهُ وَدِينَهُ الْحَقَّ الْمُبِينَ، عَلَمًا لِدِينِ اللهِ وَخَازِنًا لِعِلْمِهِ، وَعَيْبَةَ غَيْبِ اللهِ وَمَوْضِعَ سِرِّ اللهِ، وَأَمِينَ اللهِ عَلَى خَلْقِهِ، وَشَاهِدَهُ فِي بَرِيَّتِهِ
اللَّـٰهُمَّ رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإيْمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا، رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنَا، وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنَا، وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ، رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَى رُسُلِكَ، وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ، إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ
فَإِنَّا يَا رَبَّنَا بِمَنِّكَ وَلُطْفِكَ أجَبْنَا دَاعِيَكَ، وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ وَصَدَّقْنَاهُ، وَصَدَّقْنَا مَوْلَى الْمُؤْمِنِينَ، وَكَفَرْنَا بِالْجِبْتِ والطَّاغُوتِ؛ فَوَلِّنَا مَا تَوَلَّيْنَا وَاحْشُرْنَا مَعَ أَئِمَّتِنَا، فَإِنَّا بِهِمْ مُؤْمِنُونَ، وَلَهُمْ مُسْلِمُونَ
آمَنَّا بِسِرِّهِمْ وَعَلَانِيَتِهِمْ، وَشَاهِدِهِمْ وَغَائِبِهِمْ، وَحَيِّهِمْ وَمَيِّتِهِمْ، وَرَضِينَا بِهِمْ أَئِمَّةً وَقَادَةً وَسَادَةً، وَحَسْبُنَا بِهِمْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ اللهِ دُونَ خَلْقِهِ، لَا نَبْتَغِي بِهِمْ بَدَلًا، ولَا نَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِمْ وَلِيجَةً
وَبَرِئْنَا إِلَى اللهِ مِنْ كُلُّ مَنْ نَصَبَ لَهُمْ حَرْبًا، مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ، وَكَفَرْنَا بِالْجِبْتِ والطَّاغُوتِ وَالْأَوْثَانِ الْأَرْبَعَةِ وَأَشْيَاعِهِمْ وَأَتْبَاعِهِمْ، وَكُلِّ مَنْ وَالَاهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسَ مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ إِلَى آخِرِهِ
اللَّـٰهُمَّ أَنَّا نُشْهِدُكَ أَنَّا نَدِينُ بِمَا دَانَ بِهِ مُحَمَّدٌ وَآلُ مُحَمَّدٍ، صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمْ، وَقَوْلُنَا مَا قَالُوا، وَدِينُنَا مَا دَانُوا بِهِ؛ مَا قَالُوا بِهِ قُلْنَا، وَمَا دَانُوا بِهِ دِنَّا، وَمَا أَنْكَرُوا أَنْكَرْنَا
وَمَنْ وَالَوْا وَالَيْنَا، وَمَنْ عَادَوا عَادَيْنَا، وَمَنْ لَعَنُوا لَعَنَّا، وَمَنْ تَبَرَّأُوا مِنْهُ تَبَرَّأْنَا مِنْهُ، وَمَنْ تَرَحَّمُوا عَلَيْهِ تَرَحَّمْنَا عَلَيْهِ، آمَنَّا وَسَلَّمْنَا وَرَضِينَا وَاتَّبَعْنَا مَوَالِينَا، صَلَوَاتُ الله عَلَيْهِمْ
اللَّـٰهُمَّ فَتَمِّمْ لَنَا ذَلِكَ، وَلَا تَسْلُبْنَاهُ، وَاجْعَلْهُ مُسْتَقِرًّا ثَابِتًا عِنْدَنَا، وَلَا تَجْعَلْهُ مُسْتَعَارًا، وَأَحْيِنَا مَا أَحْيَيْتَنَا عَلَيْهِ، وَأَمِتْنَا إذَا أَمَتَّنَا عَلَيْهِ؛ آلُ مُحَمَّدٍ أَئِمَّتُنَا فَبِهِمْ نَأْتَمُّ، وَإِيَّاهُمْ نُوَالِي، وَعَدُوَّهُمْ عَدُوَّ اللهِ نُعَادِي
فَاجْعَلْنَا مَعَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرةِ، وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ، فَإنَّا بِذَلِكَ رَاضُونَ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
الْحَمْدُ للهِ
شُكْرًا للهِ
Šesto, obaviti gusul, pola sata prije nastupanja podneva klanjati dva rekata, na svakom rekatu proučiti jedanput Fatihu, deset puta El-Ihlas, deset puta Ajetu-l-kursi i deset puta Kadr. Ovo djelo kod Allaha Uzvišenog vrijedi koliko 100 hiljada hadževa i 100 hiljada umri, i za nagradu ima da Milostivi Allah udovoljava ovosvjetskim i onosvjetskim potrebama za lahkoćom u životu i zdravljem.
Sejjid je u El-Ikbalu, u redoslijedu učenja sura u ovom namazu, učenje sure El-Kadr spomenuo prije učenja Ajetu-l-kursija u ovom namazu. Allame Medžlisi ga je slijedio u tome u knjizi Zadu-l-me'ad, pa je Kadr spomenuo prije Ajetu-l-kursije, kao što sam i ja (šejh Komi, autor Mefatihu-l-džinana), ali nakon više istraživanja, zapazio sam da je većina onih koji su spomenuli ovaj namaz u redoslijedu učenja Ajetu-l-kursi stavila ispred Kadra. Mogućnost da su Sejjid ili oni koji su prepisivali knjigu greškom zamijenili u oba slučaja razliku – broj učenja Fatihe i redoslijed El-Kadra i Ajetu-l-kursije, vrlo je slaba, kao što je slaba mogućnost da je ono što je Sejjid spomenuo zasebno djelo koje se ne odnosi na ono što su drugi spomenuli. Allah najbolje zna. Dobro je poslije ovog namaza učiti dovu koju je Sejjid u El-Ikbalu zabilježio, a počinje ovako:
رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا
Osmo, kad se susretne s nekim od svoje braće vjernika, treba im čestitati ovim rječima:
الْحَمْدُ للهِ الَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوِلَايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَالْأَئِمَّةِ، عَلَيْهِمُ السَّلَامُ
الْحَمْدُ للهِ الَّذِي أَكْرَمَنَا بِهَذَا الْيَوْمِ، وَجَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِينَ بِعَهْدِهِ إِلَيْنَا، وَمِيثَاقِهِ الَّذِي وَاثَقَنَا بِهِ، مِنْ وِلَايَةِ وُلَاةِ أَمْرِهِ وَالْقَوَّامِ بِقِسْطِهِ، وَلَمْ يَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِينَ وَالْمُكَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينَ
الْحَمْدُ للهِ الَّذِي جَعَلَ كَمَالَ دِينِهِ وَتَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلَايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيٍّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ، عَلَيْهِ السَّلَامُ
Znaj da je preneseno da veliku vrijednost u ovom danu nosi oblačenje lijepe odjeće, sređivanje, korištenje lijepog mirisa, radost, veselje, zatim da se obraduju sljedbenici Zapovjednika vjernika, mir s njim, da im se oprosti (u slučaju zamjerke i sl.), udovolji njihovim potrebama, da se održavaju rodbinske veze, pomaže u porodici, daje hrana (ručak ili večera) vjernicima, iftar postačima u ovom danu, rukuje s vjernicima, posjete vjernici, izazove osmijeh na njihovim licima, da im se pošalju pokloni, da se zahvaljuje Allahu na najvećoj blagodati – blagodati Vilajeta, puno uče salavati na Poslanika, blagoslov Božiji s njim i porodicom njegovom, i njegovu porodicu, mir s njim, u ovom danu, što se sve smatra ibadetom i pokornošću Allahu. Jedan dirhem koji se daruje bratu vjerniku u ovom danu vrijedi koliko 100 hiljada u ostalim danima, a ugošćavanje vjernika hranom u ovom danu je kao ugošćavanje Božijih vjerovjesnika i odabranih robova.
U hutbi Zapovjednika vjernika, mir s njim, na dan Gadira stoji i ovo:
“… ko dadne iftar nekom vjerniku uoči ovog dana, on je kao onaj koji je dao iftar skupini i skupini” brojeći do deset, pa je neko ustao i upitao ga ko predstavlja te skupine, na što je on odgovorio: “Dvjesto hiljada vjerovjesnika, odabranih robova i šehida. Ko se pobrine za hranu nekolicine vjernika i vjernica, ja mu jamčim kod Allaha zaštitu od nevjerstva i siromaštva…”
Jedanaesto, bratimljenje sa vjernicima
Ukratko, vrlinâ ovog časnog dana ima mnogo više nego što ih možemo navesti. To je dan primanja djela sljedbenicima Ehli bejta, mir s njima, dan uklanjanja njihove tuge, to je dan u kojem je Musa, mir s njim, pobijedio čarobnjake; uzvišeni Allah ohladio vatru Svom prijatelju Ibrahimu, mir s njim; Musa, mir s njim, imenovao svog namjesnika Juše'a ibn Nuna; Isa, mir s njim, odredio Šem'una Es-Safea za svog namjesnika; Sulejman predstavio svom narodu da mu je Asef ibn Berhija namjesnik; Božiji Poslanik, blagoslov Božiji s njim i porodicom njegovom, pobratimio svoje ashabe, i zato je lijepo da vjernik sklopi bratstvo sa svojim bratom vjernikom, a to se, po onom što je moj šejh (učitelj) u knjizi Mustedreku-l-vesail prenio iz knjige Zadu-l-firdeus, radi tako što desnu ruku staviš u desnu ruku svog brata vjernika i izgovoriš:
وَآخَيْتُكَ فِي اللهِ، وَصَافَيْتُكَ فِي اللهِ، وَصَافَحْتُكَ فِي اللهِ، وَعَاهَدْتُ اللهَ وَمَلَائِكَتَهُ وَكُتُبَهُ وَرُسُلَهُ وَأَنْبِيآءَهُ وَالْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِينَ، عَلَيْهِمُ السَّلَامُ، عَلَى أَنِّي إِنْ كُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَالشَّفَاعَةِ، وَأُذِنَ لِي بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ، لَا أَدْخُلُهَا إِلَّا وَأَنْتَ مَعِي
قَبِلْتُ
أَسْقَطْتُ عَنْكَ جَمِيعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلاَ الشَّفَاعَةَ وَالدُّعَآءَ وَالزِّيارَةَ
