Share

Beseda 184.

Hvaljenje Boga i čudesnih stvorova Njegovih

Hvaljenje Allahu

الْحَمْدُ للهِ الَّذِي لَا تُدْرِكُهُ الشَّوَاهِدُ، وَلَا تَحْوِيهِ الْمَشَاهِدُ، وَلَا تَرَاهُ النَّوَاظِرُ، وَلَا تَحْجُبُهُ السَّوَاتِرُ، الدَّالِّ عَلَى قِدَمِهِ بِحُدُوثِ خَلْقِهِ، وَبِحُدُوثِ خَلْقِهِ عَلَى وُجُودِهِ، وَبِاشْتِبَاهِهِمْ عَلَى أَنْ لَا شَبَهَ لَهُ، الَّذِي صَدَقَ فِي مِيعَادِهِ، وَارْتَفَعَ عَنْ ظُلْمِ عِبَادِهِ، وَقَامَ بِالْقِسْطِ فِي خَلْقِهِ، وَعَدَلَ عَلَيْهِمْ فِي حُكْمِهِ، مُسْتَشْهِدٌ بِحُدُوثِ الْأَشْيَاءِ عَلَى أَزَلِيَّتِهِ، وَبِمَا وَسَمَهَا بِهِ مِنَ الْعَجْزِ عَلَى قُدْرَتِهِ، وَبِمَا اضْطَرَّهَا إِلَيْهِ مِنَ الْفَنَاءِ عَلَى دَوَامِهِ، وَاحِدٌ لَا بِعَدَدٍ، وَدَائِمٌ لَا بِأَمَدٍ، وَقَائِمٌ لَا بِعَمَدٍ، تَتَلَقَّاهُ الْأَذْهَانُ لَا بِمُشَاعَرَةٍ، وَتَشْهَدُ لَهُ الْمَرَائِي لَا بِمُحَاضَرَةٍ، لَمْ تُحِطْ بِهِ الْأَوْهَامُ بَلْ تَجَلَّى لَهَا بِهَا، وَبِهَا امْتَنَعَ مِنْهَا، وَإِلَيْهَا حَاكَمَهَا، لَيْسَ بِذِي كِبَرٍ امْتَدَّتْ بِهِ النِّهَايَاتُ فَكَبَّرَتْهُ تَجْسِيمًا، وَلَا بِذِي عِظَمٍ تَنَاهَتْ بِهِ الْغَايَاتُ فَعَظَّمَتْهُ تَجْسِيدًا، بَلْ كَبُرَ شَأْنًا، وَعَظُمَ سُلْطَانًا

Neka je hvala Bogu, Koga čula ne opažaju, Koga mesto ne sadrži, Koga oči ne mogu da vide, Koga zakloni ne mogu da zaklone. On dokazuje večnost Svoju dovođenjem stvorova Svojih u postojanje, i takođe izvođenjem stvorenja Svoje postojanje, a sličnošću njihovom On dokazuje da nema ništa Njemu slično. On je pouzdan u obećavanju Svome. On je tako uzvišen da bi bio nepravedan prema robovima Svojim. On pravično postupa prema stvorenjima Svojim i pravedan je prema njima u odredbama Svojim. On obezbeđuje dokaz preko stvaranja stvari, o postojanju Svome oduvek, preko njihovih znamenja o nesposobnosti, o moći Svojoj, i preko nemoći njihove naspram smrti, o večnosti Svojoj. On je Jedan, ali ne brojanjem. On je Večan, bez granice ikakve. On jeste, bez podrške ikakve. Umovi Ga priznaju bez ikakvog opažanja čulnog. Vidljivo Ga svedoči bez suprotstavljanja Njemu. Zamišljanje Ga ne može obuhvatiti, nego Se On Sam prikazuje njemu preko njega, susteže Se od njega preko njega i učinio ga je da samo prizna nemoć svoju. On nije velik u smislu da je obim Njegov prostran i da je tako telo Njegovo veliko, niti je golem u smislu da bi se granice Njegove protezale do krajnosti, uvećavajući tako okvir Njegov. Ali je On velik po položaju i golem po moći.

Veliki Poslanik

وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ، وَرَسُولُهُ الصَّفِيُّ، وَأَمِينُهُ الرَّضِيُّ، صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ، أَرْسَلَهُ بِوُجُوبِ الْحُجَجِ وَظُهُورِ الْفَلَجِ وَإِيضَاحِ الْمَنْهَجِ، فَبَلَّغَ الرِّسَالَةَ صَادِعًا بِهَا، وَحَمَلَ عَلَى الْمَحَجَّةِ دَالًّا عَلَيْهَا، وَأَقَامَ أَعْلَامَ الِاهْتِدَاءِ وَمَنَارَ الضِّيَاءِ، وَجَعَلَ أَمْرَاسَ الْإِسْلَامِ مَتِينَةً، وَعُرَى الْإِيمَانِ وَثِيقَةً

Svedočim da je Muhamed rob Njegov, izabrani Verovesnik Njegov i poverenik Njegov, kojim je On zadovoljan, neka Bog blagoslovi i njega i potomke njegove. On ga je poslao s dokazima neporecivim, uspehom očitim i putem otvorenim. Tako je on preneo poruku, obznanjujući istinu njome. On vodi putu pravom i upućuje na njega. Postavio je znake upute i svetionike svetlosti, i učinio konopce islama jakim i njegove čvorove čvrstim.

Iz iste besede je opis stvaranja nekih od životinja (o stvaranju mrave

وَلَوْ فَكَّرُوا فِي عَظِيمِ الْقُدْرَةِ وَجَسِيمِ النِّعْمَةِ لَرَجَعُوا إِلَى الطَّرِيقِ، وَخَافُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ، وَلَكِنِ الْقُلُوبُ عَلِيلَةٌ، وَالْبَصَائِرُ مَدْخُولَةٌ، أَلَا يَنْظُرُونَ إِلَى صَغِيرِ مَا خَلَقَ كَيْفَ أَحْكَمَ خَلْقَهُ، وَأَتْقَنَ تَرْكِيبَهُ، وَفَلَقَ لَهُ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ، وَسَوَّى لَهُ الْعَظْمَ وَالْبَشَرَ، انْظُرُوا إِلَى النَّمْلَةِ فِي صِغَرِ جُثَّتِهَا، وَلَطَافَةِ هَيْئَتِهَا، لَا تَكَادُ تُنَالُ بِلَحْظِ الْبَصَرِ، وَلَا بِمُسْتَدْرَكِ الْفِكَرِ، كَيْفَ دَبَّتْ عَلَى أَرْضِهَا، وَصُبَّتْ عَلَى رِزْقِهَا، تَنْقُلُ الْحَبَّةَ إِلَى جُحْرِهَا، وَتُعِدُّهَا فِي مُسْتَقَرِّهَا، تَجْمَعُ فِي حَرِّهَا لِبَرْدِهَا، وَفِي وِرْدِهَا لِصَدَرِهَا، مَكْفُولٌ بِرِزْقِهَا، مَرْزُوقَةٌ بِوِفْقِهَا، لَا يُغْفِلُهَا الْمَنَّانُ، وَلَا يَحْرِمُهَا الدَّيَّانُ، وَلَوْ فِي الصَّفَا الْيَابِسِ وَالْحَجَرِ الْجَامِسِ، وَلَوْ فَكَّرْتَ فِي مَجَارِي أَكْلِهَا فِي عُلْوِهَا وَسُفْلِهَا، وَمَا فِي الْجَوْفِ مِنْ شَرَاسِيفِ بَطْنِهَا، وَمَا فِي الرَّأْسِ مِنْ عَيْنِهَا وَأُذُنِهَا، لَقَضَيْتَ مِنْ خَلْقِهَا عَجَباً، وَلَقِيتَ مِنْ وَصْفِهَا تَعَباً، فَتَعَالَى الَّذِي أَقَامَهَا عَلَى قَوَائِمِهَا، وَبَنَاهَا عَلَى دَعَائِمِهَا، لَمْ يَشْرَكْهُ فِي فِطْرَتِهَا فَاطِرٌ، وَلَمْ يُعِنْهُ عَلَى خَلْقِهَا قَادِرٌ، وَلَوْ ضَرَبْتَ فِي مَذَاهِبِ فِكْرِكَ لِتَبْلُغَ غَايَاتِهِ، مَا دَلَّتْكَ الدَّلَالَةُ إِلَّا عَلَى أَنَّ فَاطِرَ النَّمْلَةِ هُوَ فَاطِرُ النَّخْلَةِ، لِدَقِيقِ تَفْصِيلِ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَغَامِضِ اخْتِلَافِ كُلِّ حَيٍّ، وَمَا الْجَلِيلُ وَاللَّطِيفُ وَالثَّقِيلُ وَالْخَفِيفُ وَالْقَوِيُّ وَالضَّعِيفُ فِي خَلْقِهِ إِلَّا سَوَاءٌ

Da su duboko razmišljali nad uzvišenošću moći Njegove i obiljem darežljivosti Njegove, vratili bi se na put pravi i bojali kazne vatrom. Ali srca su bolesna, a oči su mutne. Ne vide li oni stvorove sićušne koje je On stvorio, kako je učvrstio stvaranje njihovo i ojačao sastav njihov, otvorio za njih čula sluha i vida, pa im oblikovao kosti i kože? Pogledajte mrava sa sićušnim telom njegovim i oblikom nežnim! Teško vidljiv i pred okom samim i shvatljiv misli, kreće se po zemlji i žuri za opskrbom svojom. Nosi zrno mravinjaku svome i polaže ga u stanište svoje.  Skuplja tokom leta za zimu, a dok je snažan za razdoblje slabosti svoje. Životna opskrba njegova jeste osigurana, pa se hrani prema sposobnosti. Blagi Bog ga ne zaboravlja i Darovatelj ga ne obespravljuje, makar on bio na kamenu suvom ili stenju tvrdom. Razmisliš li o probavnom sistemu njegovom, o višim i nižim delovima njegovim, o oklopu stomaka njegovog, o očima njegovim i ušima na glavi, bićeš začuđen stvaranjem njegovim i osećaćeš teškoću u pokušaju da ga opišeš. Uzvišen je Onaj Koji je učinio da on stoji na nožicama svojim i Koji ga je uzdigao na osloncima njegovim. Niko drugi nije učestvovao s Njim u stvaranju njegovom i niko Mu nije pomagao u izvođenju njegovom. Ako koračaš putevima zamišljanja svoga i dođeš do krajnjih granica njegovih, to te neće odvesti nigde drugde do toga da je Tvorac mrava isti Onaj Koji je Tvorac palme hurmonosne, budući da stvor svaki ima tajnovitost i posebnost krajnju i da biće svako ima različitost malu.

 

Stvaranje neba i univerzuma

وَكَذَلِكَ السَّمَاءُ وَالْهَوَاءُ وَالرِّيَاحُ وَالْمَاءُ، فَانْظُرْ إِلَى الشَّمْسِ وَالْقَمَرِ وَالنَّبَاتِ وَالشَّجَرِ وَالْمَاءِ وَالْحَجَرِ، وَاخْتِلَافِ هَذَا اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ، وَتَفَجُّرِ هَذِهِ الْبِحَارِ، وَكَثْرَةِ هَذِهِ الْجِبَالِ، وَطُولِ هَذِهِ الْقِلَالِ، وَتَفَرُّقِ هَذِهِ اللُّغَاتِ وَالْأَلْسُنِ الْمُخْتَلِفَاتِ، فَالْوَيْلُ لِمَنْ أَنْكَرَ الْمُقَدِّرَ، وَجَحَدَ الْمُدَبِّرَ، زَعَمُوا أَنَّهُمْ كَالنَّبَاتِ مَا لَهُمْ زَارِعٌ، وَلَا لِاخْتِلَافِ صُوَرِهِمْ صَانِعٌ، وَلَمْ يَلْجَئُوا إِلَى حُجَّةٍ فِيمَا ادَّعَوْا، وَلَا تَحْقِيقٍ لِمَا أَوْعَوْا، وَهَلْ يَكُونُ بِنَاءٌ مِنْ غَيْرِ بَانٍ، أَوْ جِنَايَةٌ مِنْ غَيْرِ جَانٍ

U stvaranju Njegovom veliko i sićušno, teško i lako, jako i slabo – sve je to jednako. Isti takvi su nebo, vazduh, vetar i voda. Posmatraj, zato, Sunce, Mesec, bilje, drveće, vodu, kamen, promenu noći i dana, izviranje reka, mnoštvo planina, visinu vrhova njihovih, različitost jezika i raznolikost govora. Zato, teško onima koji poriču Odreditelja i negiraju Vladara. Misle da su poput trave za koju nema uzgajatelja, niti graditelja za raznovrsne oblike njene. Oni nisu oslonjeni na bilo kakav dokaz za ono što tvrde, niti na bilo kakvo istraživanje za ono što su čuli. Može li biti ikakve građevine bez graditelja, ili ikakvog zlodela bez počinioca.

Način stvaranja skakavca

وَإِنْ شِئْتَ قُلْتَ فِي الْجَرَادَةِ إِذْ خَلَقَ لَهَا عَيْنَيْنِ حَمْرَاوَيْنِ، وَأَسْرَجَ لَهَا حَدَقَتَيْنِ قَمْرَاوَيْنِ، وَجَعَلَ لَهَا السَّمْعَ الْخَفِيَّ، وَفَتَحَ لَهَا الْفَمَ السَّوِيَّ، وَجَعَلَ لَهَا الْحِسَّ الْقَوِيَّ، وَنَابَيْنِ بِهِمَا تَقْرِضُ، وَمِنْجَلَيْنِ بِهِمَا تَقْبِضُ، يَرْهَبُهَا الزُّرَّاعُ فِي زَرْعِهِمْ، وَلَا يَسْتَطِيعُونَ ذَبَّهَا وَلَوْ أَجْلَبُوا بِجَمْعِهِمْ، حَتَّى تَرِدَ الْحَرْثَ فِي نَزَوَاتِهَا، وَتَقْضِيَ مِنْهُ شَهَوَاتِهَا، وَخَلْقُهَا كُلُّهُ لَا يُكَوِّنُ إِصْبَعاً مُسْتَدِقَّةً، فَتَبَارَكَ اللهُ الَّذِي يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا، وَيُعَفِّرُ لَهُ خَدًّا وَوَجْهًا، وَيُلْقِي إِلَيْهِ بِالطَّاعَةِ سِلْمًا وَضَعْفًا، وَيُعْطِي لَهُ الْقِيَادَ رَهْبَةً وَخَوْفًا، فَالطَّيْرُ مُسَخَّرَةٌ لِأَمْرِهِ، أَحْصَى عَدَدَ الرِّيشِ مِنْهَا وَالنَّفَسِ، وَأَرْسَى قَوَائِمَهَا عَلَى النَّدَى وَالْيَبَسِ، وَقَدَّرَ أَقْوَاتَهَا وَأَحْصَى أَجْنَاسَهَا، فَهَذَا غُرَابٌ، وَهَذَا عُقَابٌ، وَهَذَا حَمَامٌ، وَهَذَا نَعَامٌ، دَعَا كُلَّ طَائِرٍ بِاسْمِهِ، وَكَفَلَ لَهُ بِرِزْقِهِ، وَأَنْشَأَ السَّحَابَ الثِّقَالَ، فَأَهْطَلَ دِيَمَهَا، وَعَدَّدَ قِسَمَهَا، فَبَلَّ الْأَرْضَ بَعْدَ جُفُوفِهَا، وَأَخْرَجَ نَبْتَهَا بَعْدَ جُدُوبِهَا

Ako hoćeš, možeš kazivati o skakavcu. Bog mu je dao dva oka crvena, zapalio je za njega dva meseca kao zenice, stvorio mu je uši male, otvorio mu usta prikladna i dao mu osećaj izoštren, dodelio mu dva zuba da njima seče i dva srpa kao noge da njima hvata. Zemljoradnici ga se boje zbog useva, budući da ga ne mogu oterati čak i da se udruže. Skakavac napada polja u najezdama svojim i na njima zadovoljava pohote svoje, iako telo njegovo nije ni kao prst mali. I slavljen je Bog Kome na sedždu pada milom ili silom sve što je na nebu i zemlji, pokorava Mu se spuštajući obraze i lice svoje, pada mirno i ponizno pred Njim i prepušta Mu vlast punu u strahu i strepnji. I ptice su potčinjene naredbi Njegovoj. On zna broj pera njihovih i dašaka njihovih. On im je stvorio noge da bi stajale na vodi i tlu. On je odredio životnu opskrbu njihovu i dao broj vrsta njihovih: eto vrane, eto orla, eto goluba i eto noja. On je nazvao pticu svaku imenom njenim i osigurao joj opskrbu njenu. On je stvorio oblake tmaste, pa iz njih izveo kišu obilnu i raspodelio je na strane različite. On je zemlju natopio nakon suvoće njene i dao da iz nje raste bilje nakon neplodnosti.
  • 30 Aprila, 2019