Više od genijalca
Više od genijalca
Sejjid Muhammed Bakir Es-Sadr rođen je 1. 3. 1935. u El-Kazimije, Bagdad. Njegov otac sejjid Hajdar bio je veliki vjerski učenjak, a njegov djed ajetullah el-uzma sejjid Ismail Es-Sadr bio je jedan od najvećih šiitskih vjerskih autoriteta – merdže’ – do 1920. Porodica Sadr, inače, potječe od loze sedmog Imama Musaa El-Kazima, ibn Džafera ibn Muhammeda ibn Alija ibn Husejna ibn Alija ibn Ebu Taliba, a.s.
Njegova majka je bila gospođa Fatima, kćerka ajetullaha šejha Abdulhusejna Ali-Jasina.
Kad je imao tri godine, otac mu je preselio na Ahiret. U svojoj petoj godini pošao je u školu i već je tada držao govore s minbera u dvorištu časnog harema Kazimejna. Osnovnu školu je završio s jedanaest godina. Nakon što su otkrili njegovu genijalnost, uprava škole je predložila da ga o državnom trošku pošalju u školu za nadarene učenike kako bi bio spreman za visoke studije u Evropi ili Americi. Ali njegova majka, stariji brat ajetullah sejjid Ismail, daidža ajetullah šejh Muhammed Rida Al-Jasin, kao ni on sam nisu to prihvatili, jer je on želio studirati vjerske studije.
Kad je imao dvanaest godina, na visoke vjerske studije otišao je u najveće vjersko sveučilište u Nedžefu i prisustvovao predavanjima eminentnih profesora od kojih su samo neki bili ajetullah šejh Muhammed Rida Ali-Jasin i ajetullah el-uzma Hui. Sa sedamnaest godina postao je mudžtehid, a s dvadeset i pet počeo je držati predavanja na fakultetu. Vrlo brzo dosegao je do mjesta „merdže'“ – najvišeg vjerskog autoriteta kod šiija.
Šehid Sadr je 1957. godine osnovao Hizbu-d-de'vetu-l-islamijje – Partiju islamskog poziva. On je, bez sumnje, jedan od glavnih stubova savremenog islamskog pokreta i islamskog buđenja, ne samo zbog svojih kapitalnih djela, u kojima temeljito obrađuje složena savremena pitanja i u kojima je često bez premca, već i zbog svog aktivnog učešća u zbivanjima na Bliskom istoku, od borbe protiv tiranskog diktatorskog režima u Iraku, preko pomoći arapskom otporu protiv cionističke okupacije, pa do podrške sve jačem valu islamskog pokreta u Iranu.
Šehid Sadr, r.a., se isticao i po rezultatu svojih izvanrednih i jedinstvenih metoda odgoja. On je izveo više generacija učenika koji su se razlikovali od svih svršenika vjerskih sveučilišta Nedžefa po jasnom viđenju, okretnosti, širokom pogledu na svijet, otvorenosti prema drugima i drugačijima, visokom nivou osjećaja odgovornosti prema društvu, borbenosti, požrtvovanosti… Njegovi učenici su bili i još uvijek su razboriti borci savremenog islamskog pokreta na razini ummeta.
Šehid Sadr, r.a., jedan je od najvećih obnovitelja islamske misli u 20. stoljeću. Njegove inovacije nisu bile ograničene na šiitske, niti islamske akademske krugove, već su prodrle i u svjetske visoke naučne centre. Naravno, njegov utjecaj unutar šiitskih vjerskih centara bio je toliko velik da je u nekim granama vjerskih znanosti, naročito usulu-l-fikhu, on postao zasebna škola. Međutim, njegova dva djela, Iktisaduna – Naša ekonomija i Felsefetuna – Naša filozofija, u vrijeme apsolutne dominacije zapadnih materijalističkih misli u svijetu, a koja su izuzetno jasno i logički iz temelja odbacila zapadnu ekonomsku doktrinu u obje grane socijalističkog i kapitalističkog i zapadnog filozofskog svjetonazora u obje grane marksističkog i liberalnog, oslikala su neuobičajenu naučnu ličnost i genijalca. A njegovo djelo El-Ususu-l-mentikijja lil-istikra – Logički osnovi indukcije bilo je inovacija svjetskog ranga u kojem je on po prvi put logikom i matematikom pokazao vidove ispravnog indukcijskog zaključivanja.
Bez sumnje, jedna od njegovih najvećih zasluga, a svakako ne i jedina, jeste predstavljanje islamske ekonomije od doktrine do prakse i adaptiranje ove ekonomije zahtjevima modernog života, naročito bankarstva. Njegovo je djelo Iktisaduna od Istoka do Zapada, pa čak i u najsektaškijim akademskim krugovima, koji sve vide samo kroz prizmu mezhebske pripadnosti, služilo kao prvi i možda jedini pouzdani priručnik islamske ekonomije. On, kao genij koji je živio daleko ispred svog vremena, pored redovnih vjersko-naučnih djelatnosti i političkih aktivnosti, najviše se bavio tematikom ekonomije. Iktisaduna – Naša ekonomija, El-Islam jekudu-l-hajat – Islam vodi život i El-Benku-l-larebevijje fil-islam – Beskamatna banka u islamu samo su neka od njegovih naučnih djela iz oblasti islamske ekonomije.
Šehid ajetullah Sadr, r.a., iako se najviše posvetio rješavanju najvećih naučnih tema na svjetskom nivou, nije zanemario ni druga vjerska i moralna pitanja. Njegovo djelo Fedek fit-tarih, koje je napisao kad je imao četrnaest godina, vrlo temeljito i podrobno obrađuje spor između hazreti Fatime, s.a., i prvog halife oko imanja na području Fedek.
Šehid sejjid Muhammed Bakir Sadr, r.a., nije bio samo genij misli, vjerski autoritet u šiitskoj tradiciji, već je bio i veliki obnovitelj i borac za pravdu i slobodu. Nije pristajao ni na kakvo kompromisno rješenje s arogantnim diktatorskim režimom. Bio je jasan, konkretan i ozbiljan. Četiri puta je bio hapšen. Prvi put, 1972. godine, uhapsili su ga dok je ležao u bolnici, drugi put 1977. godine nakon obilježavanja četresnice Imama Husejna, a.s., treći put 1979. godine, neposredno nakon pobjede Islamske revolucije u Iranu, i četvrti put 8. 4. 1980., zajedno sa sestrom sejjidom Aminom Bintu-l-huda Sadr. Nakon velikih tortura i mučenja, on i njegova uvažena sestra su ubijeni i tajno ukopani.
Apsolutno najveći filozof XX stoljeća:
Šehid ajetullah Sadr uzor iskrenosti:
